ΟΜΙΛΙΑ ΝΙΚΟΥ ΣΑΡΑΝΤΗ ΣΤΟ ΕΚΤΑΚΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΚΕΔΕ ΣΤΟΝ ΒΟΛΟ.

Ο Πρόεδρος της ΠΕΔΑ και Δήμαρχος Αγίων Αναργύρων – Καματερού Νίκος Σαράντης συμμετείχε στο έκτακτο Συνέδριο της ΚΕΔΕ για την μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση που διεξήχθη αυτή την εβδομάδα στο Βόλο και παρεμβαίνοντας στις εργασίες ως Πρόεδρος της ΠΕΔ Αττικής κατέθεσε προτάσεις για μια συνθετική, κοινή στάση των Δήμων στα κρίσιμα θέματα που συζητήθηκαν. Ολόκληρη η ομιλία του Νίκου Σαράντη έχει ως ακολούθως:

Κύριοι συνάδελφοι,

Η δημιουργία ενός σύγχρονου, επιτελικού κράτους στη χώρα μας και η υιοθέτηση μέσα σ' αυτό το πλαίσιο ενός νέου μοντέλου οργάνωσης και λειτουργίας της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης αποτελεί αναγκαιότητα την οποία όλοι συνομολογούμε. Ακόμη και οι φραστικές διατυπώσεις σε αυτό το ζήτημα είναι ταυτόσημες, από την ΚΕΔΕ μέχρι το Υπουργείο.

Όπως λέει μια παλιά έκφραση, σε παρόμοια περίπλοκα θέματα “ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες”. Έχουμε άλλωστε όλοι σε αυτή τη συζήτηση μακρά εμπειρία στην Αυτοδιοίκηση. Θυμόμαστε λοιπόν ότι επί όλων ανεξαιρέτως των κυβερνήσεων, νομοθετήματα που ξεκινούσαν με τις καλύτερες των προθέσεων κατέληγαν να ανοίγουν νέες πληγές και να τρέχουν μετά τα θεσμικά μας όργανα να διεκδικήσουν τη διόρθωση σφαλμάτων και παραλείψεων που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί με μια σωστότερη προετοιμασία.

Δεν θα επαναλάβω λοιπόν βασικές αρχές και κατευθύνσεις τις οποίες ορθά επισημαίνει και η εισήγηση της ΚΕΔΕ και η μελέτη του ΙΤΑ και οι προτάσεις του Υπουργείου. Για την αναβάθμιση της καταστατικής θέσης των αιρετών, την κατοχύρωση της οικονομικής αυτοτέλειας των Δήμων, τον αναπτυξιακό ρόλο της Αυτοδιοίκησης, την ενίσχυση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, την στήριξη της συμμετοχής των πολιτών στις διαδικασίες απόφασης και ελέγχου, την απλοποίηση και ουσιαστικοποίηση του συστήματος ελέγχου της νομιμότητας των αποφάσεων μας το οποίο σε τελική ανάλυση εμάς τους ίδιους προστατεύει.

Θα έλθω κατευθείαν στις δύσκολες πλευρές, στις λεπτομέρειες ή μη, όπου όπως είπα θα κριθεί τελικά η ουσία κάθε μεταρρύθμισης.

• Η συζήτηση για την φορολογική αποκέντρωση χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Δεν θέλουμε αλλά και δεν μπορούμε να μετατραπούμε σε φοροεισπρακτικό μηχανισμό, ιδιαίτερα μέσα στις συνθήκες της κρίσης. Στη θεωρία μπορεί να φαίνεται γοητευτικός ένας “νέος μηχανισμός είσπραξης τοπικών εσόδων”, στην πράξη δυσκολευόμαστε έως αδυνατούμε να εισπράξουμε ακόμη και τα έσοδα από τα καταστήματα ή από τις εισφορές γης σε χρήμα επί εντάξεως στο σχέδιο πόλεως. Σας καλώ όλους να ανατρέξετε στην εμπειρία σας και να σκεφτείτε διπλά πριν επωμισθούμε ευθύνες που ούτε μας αναλογούν ούτε θα αποβούν σε όφελος των συμπολιτών μας.
• Η εγκαθίδρυση συστήματος μητροπολιτικής διοίκησης στις μεγάλες πόλεις, η οποία περιλαμβάνεται στη μελέτη του ΙΤΑ, αναρωτιέμαι σε ποιό επίπεδο της διοίκησης και Αυτοδιοίκησης θα αντιστοιχηθεί, θα χωρέσει για να το πω απλά. Κάτω από την Περιφέρεια, δίπλα στην Αποκεντρωμένη, πάνω από τις ΠΕΔ; Κινδυνεύουμε να μπερδέψουμε τις αρμοδιότητες και να κάνουμε ένα ήδη περίπλοκο σύστημα αδύνατον να λειτουργήσει. Για να έρθω πάλι σε ένα παράδειγμα από την εμπειρία μας, στην Αττική η αρμοδιότητα για τον καθαρισμό των ρεμάτων ανήκει στην Περιφέρεια, για να παρέμβεις στο τμήμα των ρεμάτων που είναι στους γύρω ορεινούς όγκους χρειάζεσαι το Δασαρχείο άρα την Αποκεντρωμένη, η επισπεύδουσα Αρχή είναι πάντα ο Δήμος που απειλείται. Σκεφτείτε τώρα να έχουμε και συντρέχουσα αρμοδιότητα της μητροπολιτικής Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης. Η καταρχήν άποψη μου για το θέμα αυτό είναι πολύ επιφυλακτική και και σίγουρα το θέμα χρήζει περαιτέρωπροβληματισμού.
• Το εκλογικό σύστημα στην Αυτοδιοίκηση και η δομή και λειτουργικότητα της Διοίκησης που εκλέγεται δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν ούτε με προχειρότητα ούτε με εμμονή στην αρχική τοποθέτηση του καθενός. Η εισήγηση της ΚΕΔΕ λέει κατά λέξη ότι “δεν τίθεται για μας θέμα αλλαγής του εκλογικού συστήματος”. Μου φαίνεται υπερβολική και άκαμπτη θέση. Δεν υπάρχει καμιά ανάγκη βελτίωσης στο υπάρχον σύστημα ; Προσωπικά θεωρώ σωστή την κατεύθυνση ενίσχυσης της αναλογικότητας στην διαδικασία εκλογής των Δημοτικών Συμβουλίων. Και πως μπορούμε σαν Αυτοδιοίκηση να πουμε ότι δεν συζητάμε καμιά αλλαγή τη στιγμή που όλα στη χώρα αλλάζουν τα τελευταία 4-5 χρόνια;Δεν ζούμε σε άλλη χώρα, συμμετέχουμε στον προβληματισμό για τις αλλαγές στο κράτος και τη δημόσια διοίκηση, στη συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος που ξεκινά. Γιατί ως Δήμαρχοι είμαστε θεσμικοί παράγοντες του κράτους και όχι εκπρόσωποι κομμάτων για να εξαρτούμε τη στάση μας από τη θέση κάθε κόμματος στις εξελίξεις. Όποτε φτάνουμε στο σημείο οι απόψεις των θεσμικών μας οργάνων να ακούγονται σαν κομματικές εκπροσωπήσεις, η Αυτοδιοίκηση ως θεσμός χάνει.
• Δεν είναι όμως σωστό να δεχτούμε την όποια αλλαγή του εκλογικού συστήματος στην Αυτοδιοίκηση χωρίς προηγούμενο προβληματισμό για τις πρακτικές συνέπειες της εφαρμογής του. Ο στόχος της διεύρυνσης της δημοκρατίας στην Αυτοδιοίκηση πρέπει να συνδυάζεται με την κυβερνησιμότητα των Δήμων. Ούτε μεταφέρονται γραμμικά τα εκλογικά συστήματα από το ένα επίπεδο του κράτους στο άλλο, γιατί είναι διαφορετικές οι λειτουργίες και οι ανάγκες. Ακριβώς επειδή στους Δήμους δεν εκπροσωπούνται τα πολιτικά κόμματα άμεσα αλλά παρατάξεις με την αυτονομία και την ιδιαιτερότητα τους, οι πολίτες πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εκλέξουν Δήμαρχο και Διοίκηση και να μην μετατραπόυν οι διαδικασίες σε μια κινούμενη άμμο.Ενίσχυση της δημοκρατίας και της συμμετοχής, περισσότερη αναλογικότητα αλλά και αποτελεσματικότητα στη Διοίκηση η οποία εξασφαλίζει και την διαφάνεια.
• Πιστεύω λοιπόν ότι χρειαζόμαστε όλοι, Υπουργείο, ΚΕΔΕ, ΠΕΔ περισσότερο χρόνο. Αυτή η θέση ήταν κυρίαρχη, για να μην πω ομόφωνη, και στη συζήτηση που κάναμε στο ΔΣ της ΠΕΔ Αττικής. Προτείνω λοιπόν να ζητήσουμε από την κυβέρνηση την παράταση της συζήτησης για το νέο θεσμικό πλαίσιο της Αυτοδιοίκησης για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 17. Και να προσέλθουμε όλοι σε αυτό τον διάλογο με ειλικρινή διάθεση συνεννόησης για τα κρίσιμα ζητήματα, για την προοπτική και την αναβάθμιση των Αυτοδιοικητικών θεσμών.